BAŞ AĞRISI

BAŞ AĞRISI

Baş ağrısı insanlarda en çok görülen tıbbi yakınmalar arasındadır. Hayatında bir kez olsun baş ağrısını hissetmeyen insan olmadığı söylenmektedir. Baş ağrısı nedeniyle yakınan bir hastada çoğu zaman tanıya götüren en güçlü yöntem iyi bir hikaye alınmasıdır. Hastanın rahat anlayıp açıklıkla cevap verebileceği bir şekilde sorular sorularak tanıya götürücü bilgileri almak gerekir. Öykü almada özellikle ağrının başlangıç şekli, gün içindeki zamanı, süresi, ağrı tipi, sıklığı, eşlik eden bulguları, yeri ve yayılımı, artırıcı azaltıcı sebepler dikkatli şekilde sorulmalıdır.

BAŞ AĞRISI SINIFLANDIRMASI      

Primer Baş Ağrıları

  1- Migren

  2- Gerilim tipi baş ağrıları

  3- Küme baş ağrıları ve kronik paroksismal hemikrania

  4- Yapısal lezyonlarla ilişkisi olmayan diğer baş ağrıları

Sekonder Baş Ağrıları

  5- Kafa travmalarına bağlı baş ağrıları

  6- Damarsal bozukluklarla ilişkili baş ağrıları

  7- Damarsal olmayan olaylarla ilişkili baş ağrıları

  8- Madde bağımlılığı veya yoksunluklarına bağlı baş ağrıları

  9- Kafa dışı enfeksiyonlara bağlı baş ağrıları

10- Metabolik bozukluklara bağlı baş ağrıları

11- Kranium, boyun, kulaklar, sinüsler, dişler, ağız ve diğer kafa yapılarının bozukluklarına bağlı kafa ve yüz ağrıları

12- Kranial nevraljiler, sinir ağrıları

13- Sınıflandırılamayan baş ağrıları

 

Gerilim Baş Ağrısı Nedir?

Hastaların doktora geliş şikayetleri;

-Ayda bir yada iki kez başım ağrır.

-Ağrı, sanki başım bir mengeneyle sıkıştırılıyor gibi.

-Çok korkunç diyemem ama uzun sürüyor.

-Bazen 4 gün boyunca devam ediyor. Gürültüden rahatsız oluyorum.

-Yürüyüş yaparsam iyi geliyor şeklinde olur.

Kişiler daha sıklıkla ağrının akşama doğru arttığını ifade eder ve gün içinde de ağrı kesici içmesine rağmen fayda etmediğini, sızlayıcı şekilde devam etmesinden yakınırlar.

Ağrı özelliği baş ağrısı 30 dakikadan 7 güne kadar süren, hafif-orta şiddette iki taraflı, kafanın ön veya arka kısmında yada tüm baş çevresinin şapka tarzı saran lokalize ağrıları tariflerler. Herhangi bir fiziksel aktivite ile artma olmaz, migrenden farklı olan en önemli özellik ışıktan, sesten etkilenmez ve bulantı, kusma olmamasıdır.

15 günden fazla süren baş ağrılarına, kronik gerilim tipi baş ağrısı denilir.

Bu grup hastada en sık olarak aşırı kontrolsüz ağrı kesici ilaçlar kullanımına bağlı ileri dönemlerde ilaca bağlı baş ağrıları gelişir. Bunlar da tedavileri güçleştirmektedir. Tedavi hastada antidepresan ve anksiyolitik tedavilerdir.

Küme Baş Ağrısı Nedir?

 

 

Hastaların şikayetleri;

“ Sol (veya sağ) gözümün çevresindeki ağrı o kadar şiddetli ki kafamı duvarlara vurmak ve kendimi öldürmek istiyorum “  ifadesinde olur.

Atak sırasında sol (veya sağ göz) gözüm yaşarıyor ve burnum akıyor. Özellikle bahar aylarında, bazen 1 ay boyunca günde 2-3 atağım oluyor. Sonra, bir sonraki atak gelene dek 6 ay boyunca ağrım olmuyor. Baş ağrısı çok uzun sürmüyor, 20 dakika boyunca çok şiddetli oyucu, batıcı oluyor” şeklindedir.  

1.En az 5 atak (aşağıdaki özellikleri taşıyan)

2.Çok şiddetli (suicidal), tek tarfalı göz ve/veya başın üst yan kısımların lokalize, 15-180 dk süren ağrı

3.Ağrı sıklığı gün aşırı 1 atak-günde 8 atak

4.Ağrı bölgesinde (en az biri):

Gözde kızarıklık, göz yaşarması, burun akıntısı, gözde küçülme, yüzünde tek taraflı terleme, göz kapağı ödemi.

Küme Baş Ağrısının Tedavisi

Tanı konulduktan sonra akut önleyici tedaviler, acil serviste oksijen tedavisi, koruyucu olarak steroid ve kronik tedavide en az 3 ay süreli kalsiyum kanal blokerleri kullanılır.

İntrakranial Basınç Artışına Bağlı Baş Ağrısı

Şiddeti zamanla artan, genelde sabahları daha kötü olan, tüm başta, künt-zonklayıcı bir ağrıdır. Ağrı öksürük ve öne eğilme ile artar, zamanla bulantı ve kusma eklenir, nörolojik muayenede lokalize bulgular çıkar, zamanla hastanın bilinç düzeyi de etkilenir, bozulur.

İntraserebral Kanama

Yukarıdakine benzer özellikte ağrılar başlar, farklılık eşlik eden diğer bulguların daha hızlı başlaması ve ilerlemesidir.

Subaraknoidal Kanama

Ani, şiddetli bir baş ağrısına sebep olur. Hastada ayrıca bilinç kaybı, kafa içi basınç, ense sertliği gelişir. Anevrizma rüptürü, Arteriovönöz malformasyon rüptürü ve diğer nedenlerle olan intraserebral hematomun subaraknoid boşluğa açılması sık görülen  nedenlerdir.

Kafa Travmasına Bağlı Baş Ağrıları

Yaygın ve künt ağrılardır. Travmadan sonraki akut dönemde olurve bazen yıllarcasürebilirler (posttravmatik sendrom). Subdural ve epidural  hematom  travma sonrasında hızla oluşur.

Temporal Arterit (Dev Hücreli Arterit)

Temporal arterit, esas olarak orta boy arterleri tutan sistemik bir arter hastalığıdır. 50 yaşından önce çok nadirdir. Bir yaşlıda, akut başlayan, şakaklarda olan baş ağrısında öncelikletemporal arteritten şüphelenilmelidir. Ağrı, şakak bölgesinde devamlı veya aralıklı sızlama-zonklama şeklindedir, bölgede hassasiyet vardır ve tutulan tarafta ayrıca görme bozuklukları da gelişir.Hastaların %25’inde “polimiyalji romatika”  (kas ağrısı, hassasiyeti eklem katılığı) vardır. Şakakdaki temporal arter kabarmış kıvrıntılı ve “nabızsız”dır.  Sedimantasyon yüksekliği, çok nadiren normal olabilir. 

Tedavi; şüphelenildiğinde hemen steroid başlanılmalıdır.Temporal arter biyopsisinde dev hücreli arteritin bulunması tanıyı kesinleştirir. Tanı kesinleşirse bir kaç hafta devam edilir,sedimantasyon düşüklüğü ile hekim ilacın devamına karar verir.

Kranial Nevraljiler

- Trigeminal nevralji

- Glossofaringial nevralji

- Superior laringial nevralji

- Nervus intermedius nevraljisi

- Oksipital nevralji

 

Trigeminal Nevralji

Hastaların doktora baş vurma şikayetleri yüzünün tek tarafı şiddetli kısa süreli, günde birçok defa aralıklı olarak bıçak saplanır yada şimşekvari gibi ağrıması birkaç saniyeden bir kaç dakikaya kadar devam etmesidir. Hastalar bu şikayetle önce diş hekimlerine diş çürüklüğü sanıp başvururlar hatta çoğu hasta gereksiz yere diş çekimleri bile olmaktadır, ta ki diş çekimi olmasına rağmen ağrının geçmemesi hastayı nöroloji hekimine yönlendirir. Trigeminal sinirin veya sinirin ağrı liflerindeki anormal nöronal deşarjın neden olduğu düşünülmektedir. Trigeminal siniri komşuluk veya infiltrasyon nedeniyle etkileyen olaylar da trigeminal ağrıya sebep olurlar. Bu semptomatik trigeminal nevraljidir. Bunda ağrı devamldır ve nörolojik muayenede trigeminal sinire ait patolojik bulgular elde edilir.

İdiopatik Trigeminal Nevraljide ise nörolojik muayeneleri normaldir

Tedaviler ilk aşamada medikal antiepileptik ilaçlar veya morfin türefi ilaçlarla olur ancak kontrol altına alınamayan sinir blokajına yönelik cerrahi veya enjeksiyon yapılır.